Odkrywamy tajemnice dalmatyńskiej kuchni
Dalmacja pod względem kulinarnym na pewno spodoba się miłośnikom prostoty, oryginalnych smaków i różnorodności w jednym. Uwierzcie, że takie zestawienie naprawdę jest możliwe!
Chorwacka kuchnia opiera się bowiem na świeżych, lokalnych produktach, wśród których dominują: ryby, owoce morza (krewetki, kalmary, ośmiornice, kraby, małże itd.), mięso (jagnięcina, baranina, cielęcina), warzywa, owoce, sery, oliwy, aromatyczne przyprawy i oczywiście wino.
Kuchnię chorwacką moglibyśmy podzielić na kontynentalną, charakterystyczną dla regionów w głębi lądu oraz nadmorską jak dalmatyńska, wzbogaconą wpływami włoskimi, greckimi i tureckimi. Takie połączenie dostarcza nam niesamowitych przeżyć kulinarnych, których możemy doświadczyć tylko w pięknej Dalmacji.
Ryby i owoce morza specjalnością Chorwacji
Dalmacja z długim wybrzeżem i bezpośrednim dostępem do morza stała się bogatym źródłem ryb i owoców morza. Jeśli uda się Wam dotrzeć na targ rybny, będziecie mogli nacieszyć oko ogromną różnorodnością niespotykanych u nas okazów.
Znajdziecie tam ryby białe, które są zwykle droższe niż ryby niebieskie, pomimo, że zawierają mniej kwasów Omega 3 i są mniej tłuste np.:
- bukva (bops) – doskonała do pieczenia na grillu, smażenia oraz na zupę rybną,
- kovač (piotrosz) – bardzo delikatna i smaczna, wystarczy doprawienie samą solą,
- list (sola) – polecana do smażenia na patelni, na grillu jej delikatne mięso rozpada się,
- oslić (morszczuk) – smaczne mięso doskonale komponuje się z mocniejszymi przyprawami, śmiało można ją przygotować na grillu,
- škarpina (skorpena pospolita) – ta ryba może nie zachęcać do kupna swoim wyglądem ale jest wyśmienita do gulaszu czy zupy rybnej.
Ryby niebieskie bytują w płytkiej wodzie, dzięki czemu łatwiej je złowić. Więc i cena ich jest niższa niż ryb białych. Są bardziej tłuste i zawierają więcej kwasów Omega 3. Wśród tych ryb pojawią się znane nam okazy jak: papalina (szprotka), srdela (sardynka), skuša (makrela), tuna (tuńczyk).

Owoce morza to po prostu wizytówka Dalmacji. Kalmary, krewetki, ostrygi, homary, ośmiornice przyrządzane są na różne sposoby i stanowią składniki wielu dań. Na przykład bardzo popularne jest dodawanie owoców morza do risotto czy spaghetti. Ale nie zdziwcie się kiedy zobaczycie sałatkę z ugotowaną ośmiornicą, czy krewetki w sosie z białego wina albo w wersji pomidorowej z cebulą i ziołami. Dalmacja jest doskonałym miejscem, aby w ogóle zacząć swoją przygodę kulinarną z owocami morza. Tutaj są one serwowane w niezwykle smaczny sposób. Chorwaci przyprawiają je oliwą z oliwek, natką pietruszki, czosnkiem, białym winem. Jest więc szansa, że nieprzekonani zmienią zdanie i rozsmakują się w nich na zawsze.
Mięso na dalmatyńskim talerzu
Specjalnością Dalmacji jest wyjątkowa w smaku jagnięcina. Mięso owiec zawdzięcza swój niezwykły smak wyspie Pag, gdzie panuje naturalny nieskazitelnie czysty klimat. Tam trawa ma słonawy smak i rośnie mnóstwo ziół, którymi żywią się zwierzęta. Stąd też unikalny smak ich mięsa oraz mleka. Poza jagnięciną w chorwackiej kuchni znajdziemy inne mięsa jak cielęcina, wołowina, baranina itd.
Flagowym daniem, o którym rozpisują się odwiedzający Chorwację jest pašticada – pieczeń cielęca lub wołowa z aromatycznym sosem, zwyczajowo serwowana z kopytkami.
Drugą znaną i popularną potrawą jest ispod peke – czyli pieczona i gotowana w jednym czasie cielęcina lub jagnięcina podawana z ziemniakami. Danie przygotowywane jest w specjalnym naczyniu, które umożliwia pieczenie i jednoczesne gotowanie składników.

Ćevapčići to doskonałe danie grillowe. Są to pieczone na grillu mięsne pałeczki przygotowane z wołowiny i jagnięciny, przyprawione i podawane z ajvarem.
Podróżnicy zachwycają się również prosciutto dalmatyńskim z domowym serem i oliwkami, gulaszem (kastradina) z baraniny lub suszonej i wędzonej jagnięciny.
Mleko i ser z wyspy Pag
Jak już wspomniałam powyżej, wyspa Pag posiada niesamowity mikroklimat i zasobność w wyjątkowo aromatyczne zioła i słoną trawę. Samej trawy nie jest tam zbyt wiele, za to pastwiska obfitują w zioła, wśród których króluje szałwia i kocanki. Ponadto wiejący z Velebit wiatr przenosząc sól wzbogaca smak ziół. Żywiące się tam owce dają niepowtarzalne w smaku mleko, z którego powstaje znany w świecie paški sir. Warto nadmienić, że produkt ten został wielokrotnie nagrodzony i doceniony przez smakoszy. Zaliczany jest do najlepszych serów owczych na świecie. A zanim trafi na półki sklepowe leżakuje ponad rok czasu.
Chorwacka oliwa z oliwek
Chorwacka oliwa z oliwek już od dawna jest jedną z najbardziej cenionych, pomimo że Chorwacja nie należy do największych producentów oliwy. Dzieje się tak, ponieważ tutaj liczy się jakość, a nie ilość. Tutaj nie miesza się rodzajów oliwek, a oliwę produkuje się tylko z surowców z danego regionu, danej wyspy. Właściciele gajów oliwnych bardzo o nie dbają i otaczają wielką troską każde drzewo. Wciąż kultywują stare zasady i zwyczaje, wg których uprawiane są oliwki, a potem przygotowywane do przetworzenia. Jedną z nich jest np. moczenie oliwek w wodzie morskiej, przez co nabierają wyjątkowego smaku. Jako pamiątkę z Chorwacji bez wątpienia warto przywieźć sobie tę pyszną oliwę z oliwek. A jeśli znajdziecie gdzieś rybę przyprawioną pastą ze zmielonych czarnych i zielonych oliwek to koniecznie spróbujcie tego specjału.

Wina i rakija
Od kilku lat Chorwację docenia się bardziej również za wina, które jakością dorównują francuskim, czy kalifornijskim. Zauważyli to znawcy win i w 2016 roku ogłoszono Chorwację jednym z dziesięciu najlepszych światowych winnych regionów, wartych odwiedzenia. Z ponad 130 odmian winogron powstają wyjątkowe trunki. W głębi kontynentu produkuje się w przeważającej większości wina białe, a w okolicach nadmorskich powstają wina czerwone.
Rakija to najbardziej znany chorwacki alkohol. Jest bardzo mocny, zawiera w sobie od 40% – 70% alkoholu. Ze względu na dodany aromat owocowy możemy znaleźć rakiję z winogron, śliwek, gruszek, moreli, z miodem, a nawet z dodatkiem orzechów. Ale rakiję aromatyzuje się również ziołami takimi jak rozmaryn, szałwia, lawenda, melisa czy mięta.
Restauracje w Zadarze i okolicach
Aby lepiej poznać smaki Chorwacji warto wybrać się do jednej z lokalnych restauracji. Zanim jednak dokonacie wyboru lokalu, zauważcie, że restauracje usytuowane w centrach miast, okolicach starówki, nadmorskich kurortach będą miały nieco wyższe ceny. Restauracje oddalone od tłumnie odwiedzanych przez turystów miejsc, będą bardziej kameralne oraz tańsze.
W Zadarze są różne obiekty gastronomiczne. Możemy znaleźć ekskluzywne restauracje, kameralne rodzinne tawerny a także pizzerie, fast food – y i inne. Dokładniej o restauracjach będziemy pisać w oddzielnym artykule. Ta sama prawidłowość dotyczy różnorodności menu w restauracjach. Dania składające się z ryb są zawsze droższe, podobnie jak w Polsce. Jednak wcale nie musimy rezygnować z ryb. Wystarczy, że udamy się na targ, gdzie sprzedawca doradzi, którą rybę wybrać i w jaki sposób ją przyrządzić. Nie zapominajcie również, że w naszych apartamentach zawsze macie w pełni wyposażone kuchnie, które umożliwiają cieszenie się samodzielnie przygotowanymi chorwackimi specjałami.